imbir

Każdy go zna, nie każdy lubi. O czym mowa? O imbirze! Choć wydaje się niepozorny, pozytywnie wpływa na ludzki organizm na wiele różnych sposobów. W niektórych kulturach używany na wielką skalę, ma również właściwości lecznicze. By przybliżyć Wam tę intrygującą roślinę, zacznę od odrobiny wiedzy oraz historii.

Pochodzenie imbiru

Imbir (Zingiber officinale) to roślina z gatunku imbirowatych. W skład tej licznej rodziny roślin wlicza się ponad 50 ich rodzajów, które dzielą się na ponad tysiąc gatunków! Są to rośliny kłączowe, co oznacza, że mają kłącza zamiast korzeni (choć popularnie mówi się: „korzeń imbiru”). Co sprawia, że jest taki wartościowy? Imbir zawiera wiele cennych olejków eterycznych (stanowią 3% jego składu) – głównie gingerolu, zingeronu i cytralu – oleożywic i makroelementów, czemu zawdzięcza swoje wyjątkowe właściwości lecznicze.

Skąd pochodzi imbir?

Pochodzi z Azji Południowo-Wschodniej (obecnie jest to teren Indii) i stamtąd za pomocą eksportu został rozsiany po całym świecie. Mamy dowody na to, że był już znany 3000 lat temu, używany był chociażby przez starożytnych Rzymian. Imbir jako roślinę można uprawiać w klimacie ciepłym i wilgotnym, jej korzeń jest bulwiasty, ma kolor brunatny i jest masywny, łodyga sięga do 100 centymetrów, a kwiaty mają barwę zielonkawo-żółtą. Wnętrze korzenia jest żółte oraz włókniste. Roślina ta nie występuje w formie dzikiej, co znaczy, że jest w 100% rośliną uprawną. W obecnych czasach nadal Indie przodują przy produkcji imbiru, a drugie oraz trzecie miejsce przypada Nigerii i Chinom.

Charakterystyka imbiru

Imbir w proszku jest znany jako doskonała przyprawa (przeważnie używana w kuchni azjatyckiej oraz indyjskiej). Jego smak jest ostry, niemalże pikantny, a zapach świeży, ale jednocześnie przyjemny oraz intensywny. Zmienia i podkreśla smak potrawy, dodając jej egzotycznego aromatu. Suszony imbir najbardziej znany jest jako składnik przyprawy do curry oraz – również w Polsce – przyprawy do piernika. Używa się go również do flaków, natomiast w kuchni europejskiej jest częstym dodatkiem do dań bazujących na owocach morza. Dodany do mięs zmniejsza ich ciężkość oraz tłustość. Można go także spożywać w formie kandyzowanych owoców. Warto wspomnieć, że stosowany jest również w medycynie ajurwedyjskiej; jest składnikiem masala chai, czyli prozdrowotnej, korzennej herbaty (przyrządzanej często z dodatkiem mleka). Jednym z najbardziej popularnych sposobów na spożycie imbiru (w towarzystwie kurkumy oraz pieprzu) jest też tzw. złote mleko. W okresie jesienno-zimowym polecane jest dodawanie go do herbaty w formie świeżych plastrów.

Obecnie imbir jest ogólnodostępny, możemy go kupić nawet w popularnych supermarketach.

Właściwości imbiru

Imbir ma działanie przeciwutleniające, przeciwzapalne, antybakteryjne, przeciwbólowe oraz rozgrzewające, przez co polecany jest przy infekcjach (szczególnie dróg oddechowych). Wprawdzie jest dostępny w formie tabletek i syropów, najczęściej jednak stosowany jest w formie naparów ze świeżego lub sproszkowanego kłącza. Warto wspomnieć, że zawiera między innymi kwas foliowy, witaminę C, witaminy z grupy B, witaminę K, fosfor i potas.

Imbir właściwości lecznicze

Oto dokładne medyczne właściwości imbiru:

• przeciwdziała mdłościom i nudnościom, przez co jest pomocny i polecany kobietom w ciąży, sprawdza się także w przypadku choroby lokomocyjnej oraz w przypadku pacjentów onkologicznych przechodzących przez chemioterapię
• obniża ciśnienie krwi
• działa przeciwmigrenowo, bo blokuje nadaktywność prostglandyn odpowiedzialnych za ich występowanie
• obniża „zły” cholesterol LDL
• przez pozytywny wpływ na krążenie zapobiega zakrzepom
• pomaga przy bólach menstruacyjnych, a także bólach stawów, działając jak aspiryna
• łagodzi objawy przeziębienia i grypy, działając m. in. napotnie
• łagodzi ból gardła przez działanie odkażające
• działa wykrztuśnie i rozrzedza zalegającą w drogach oddechowych wydzielinę
• poprawia trawienie i łagodzi dolegliwości ze strony układu pokarmowego, działa żółciopędnie, rozkurczowo i przeciwwzdęciowo, pomocny jest również przy biegunce
• wzmaga apetyt
• pobudza układ odpornościowy
• obniża poziom cukru we krwi
• pomaga w odchudzaniu
• działa neuroprotekcyjnie

Imbir na odchudzanie

Popularną miksturą pomagającą podczas odchudzania jest woda z imbirem i cytryną. Przygotowuje się ją bardzo prosto. Do garnka wlewamy szklankę wody, wrzucamy kilka plasterków świeżego imbiru i gotujemy 15minut. Następnie przelewamy do szklanki dodajemy odrobinę soku z cytryny i mieszamy. Pijemy ciepłe gdy trochę przestygnie i nie będzie parzyć.

Potencjalne działanie przeciwnowotworowe

Gingerol, kuzyn kapsaicyny i piperyny, olejek eteryczny zawarty w surowym imbirze poprzez silne działanie antyoksydacyjne wykazuje działanie przeciwnowotworowe, lecz potrzebne są w tej kwestii dalsze badania kliniczne. Wstępne testy pokazały, że może okazać się skuteczny przeciwko nowotworom jelita, trzustki, wątroby, a także piersi czy jajników. Niektóre źródła wspominają jeszcze o jego skuteczności w walce z białaczką.

Zastosowanie imbiru

• herbata z imbirem
• imbir marynowany do sushi
• przyprawa
• rozgrzewająca kąpiel

Ciekawostki związane z imbirem

Warto wspomnieć, że imbir nadaje się do uprawy doniczkowej, więc każdy z nas może wyhodować go we własnym domu! Ciekawym faktem jest to, że aromatyczny olejek imbirowy jest wykorzystywany w produkcji perfum. Żyjąca w XVI wieku królowa Anglii Elżbieta I szczerze kochała imbir i to ona wprowadziła znane dzisiaj wszystkim świąteczne korzenne ciastka w formie ludzików. Popularny, orzeźwiający napój nazywany „ginger ale” – w tłumaczeniu „piwo imbirowe” – również wytwarzany jest za pomocą imbiru. W Japonii marynowane plastry tego kłącza używane są do oczyszczania podniebienia między skosztowaniem jednej potrawy, a sięgnięciem po następną. Na koniec przydatna ciekawostka – najłatwiejszym sposobem obierania kłącza jest obieranie za pomocą łyżeczki!

Przeciwwskazania

Stosowanie imbiru jest przeciwwskazane przy chorobach żołądka (takich, jak choroba wrzodowa żołądka czy refluks), bowiem działa drażniąco na błonę śluzową.

Imbir a nadciśnienie

Zachować ostrożność powinny osoby stosujące leki przeciwzakrzepowe nadciśnienie ze względu na ryzyko wystąpienia interakcji z tymi lekami i pojawienia się skutków niepożądanych.

Podsumowując – imbir ma tyle właściwości prozdrowotnych, że warto włączyć go do swojej diety – nie tylko w okresie jesienno-zimowym czy gdy jesteśmy przeziębieni. Pobudzając odporność i działając antybakteryjnie, często może nas uchronić przed sięgnięciem po leki w razie łagodnej infekcji. I do tego latem świetnie smakuje jako dodatek do lemoniady!